Samarqand universiteti, Alisher Navoiy nomidagi Samarqand davlat universiteti (SamDU) – O‘zbekistonda ilmiy va pedagog kadrlar tayyorlaydigan yirik oliy o‘quv yurtlaridan biri. 1927 yil 22 yanvarda Samarqandda Oliy pedagogika instituti sifatida tashkil etilgan. Dastlab 3 bo‘lim ( fizika-matematika, tabiiy-geografiya va ijtimoiy-iqtisodiy), 11 o‘qituvchi, 4 kafedra bilan ish boshlagan institutda ta’lim 4 yillik bo‘lgan. Institut qoshida 1929-yil noyabrda ishchilar fakulteti, 1930-yil yanvarda ishchilar universiteti (kechki va sirtqi) hamda 1- va 2-darajali maktab o‘qituvchilari uchun malaka oshirish instituti tashkil etildi. 1930 yil 22 yanvarda Oliy pedagogika instituti O‘zbekiston pedagogika akademiyasi (pedakademiya)ga aylantirildi va u ta’limning fakultet tizimiga o‘tdi.

         1933 yil 20 yanvarda O‘zbekiston davlat pedagogika akademiyasi O‘zbekiston davlat universiteti (O‘zDU)ga aylantirildi. Maktablar uchun o‘qituvchilar tayyorlash va ularning malakasini oshirishda universitet qoshida tashkil etilgan kechki pedagogika instituti muhim rol o‘ynadi. Keyinchalik bu institut negizida Samarqand pedagogika instituti (1992 yil SamDU bilan birlashtirildi), 1960 yildan O‘zDU Samarqand davlat universiteti (SamDU) deb atala boshladi.

         Universitet tarkibida tarix, huquqshunoslik, iqtisodiyot, ijtimoiy-siyosiy fanlar, o‘zbek filologiyasi, rus filologiyasi, tojik filologiyasi, geografiya, kimyo, mexanika-matematika, fizika, biologiya, informatika va informasion texnologiyalar, pedagogika va boshlang‘ich ta’lim, kasbiy ta’lim, musiqa, jismoniy madaniyat fakultetlari, 73 o‘quv laboratoriya, 13 kompyuter sinfi, biznes maktab, testga tayyorlov kursi, axborot texnologiyalari va iqtidorli talabalar bilan ishlash markazi, o‘quv diagnostika markazi, maxsus sitrqi bo‘lim, metrologiya, patentshunoslik bo‘limlari, 8 qiroatxona va internetga ulangan kompyuter zaliga ega kutubxona (3 mln. аsar), Alisher Navoiy, zoologiya, arxeologiya, geografiya, universitet tarixi muzeylari bor. Universitetda 34 yo‘nalish bo‘yicha aspirantura (1930 yil tashkil etilgan) va 4 yo‘nalish bo‘yicha doktarantura mavjud.

O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi.T.,2005.