Uilyam Petti (1623.26.5, Romsi shahri, Xempshir – 1687.16.12, London) – ingliz klassik siyosiy iqtisodining asoschisi. Leyden, Parij va Oksford universitetlarida tibbiyotdan ta’lim olgan. U serqirra qobiliyatga ega bo’lib 1647 yilda nusxa ko’paytiradigan mashina ixtiro qilgan. 1649 yilda fizika doktori ilmiy darajasini olgan, 1651 yilda musiqa va anatomiyadan professor Petti yirik yer egasi edi. Petti Angliyada 17-asrda bo’lib o’tgan burjua inqilobidan keyin o’z hokimiyatini mustahkamlab olgan ingliz burjaziyasining nazariyotchisi sifatida tanildi. “Soliqlar va yig’imlar haqidagi risola” (1662), “So’z donishmandlarga” (1665) “Irlandiyaning siyosiy anatomiyasi” (1672), “Pul haqida so’z” (1682), “Siyosiy arifmetika” (1683) kabi asarlarida qiymatning mehnat nazariyasini asoslab berdi. Petti merkantilistlardan farqli ravishda, boylik manbai muomala sohasida emas, ishlab chiqarishda deb hisoblagan. Petti jamiyatning iqtisodiy taraqqiyotini ob’ektiv qonunlarga bog’liq deb qaraydi, lekin ijtimoiy va iqtisodiy qonunlar tabiat qonunlariga o’xshash abadiy va o’zgarmasdir, deb izohlaydi. Petti iqtisodiy hodisalarni tahlil qilishda tabiatshunoslik fanlarining tadqiqot usullaridan foydalandi va uni statistik tahlil bilan to’ldirdi. Petti mehnatning qiymat nazariyasini birinchi bo’lib asoslab bergan. Pettining “Mehnat boylikning otasi, yer esa uning onasidir” degan fikri butun dunyo iqtisodchilari tomonidan tan olinadi. Petti tovarlar qiymatini ularni ishlab chiqarish uchun sarflangan mehnat bilan aniqlash nuqtai nazaridan qo’shimcha qiymatning kelib chiqishi muammosini hal etishga urindi. Uning fikriga ko’ra, renta qo’shimcha qiymatning umumiy shakli bo’lib, yer rentasi va pul rentasi (foiz) tarzida namoyon bo’ladi. Petti differensial yer rentasi muammosini iqtisodchi olimlar orasida birinchi bo’lib o’rgandi, yerning bahosi to’g’risidagi masala ham Petti tomonidan ilmiy jihatdan to’g’ri qo’yildi. Petti davlat statistika xizmati tuzish zarurligi masalasini ko’tardi va statistik ma’lumot to’plashning ayrim yo’nalishlarini belgilab berdi.

Ma'lumot: O'zbekiston milliy ensiklopediyasi. Toshkent. 2004.