Pyotr I [1672.30.5. Moskva – 1725.28.1(8.2), Peterburg] – rus podshosi (1682 yildan), Rossiyaning 1 – imperatori (1721 yildan) Podsho Aleksey Mixaylovich (1629 – 1676)ning kichik o’g’li. Rossiyaning davlat, harbiy va madaniyat arbobi, diplomat. Davlatni boshqarishda bir necha islohotlar o’tkazgan (senat, kollegiyalar, oily davlat nazorati va siyosiy qidiruv organlari tuzilgan; mamlakat gubernalarga bo’lingan; yangi poytaxt – Sankt – Peterburg qurilgan). Rossiyaning G’arbiy Yevropadagi ilg’or davlatlardan ortda qolganligiga barham berish uchun sanoat va savdo sohasida merkantilizm siyosati o’tkazgan (manufakturalar, metallurgiya, konchilik zavodlari, kemasozlik korxonalari, pristanlar, kanallar qurishga rahnamolik qilgan). 1695 – 1696 yillarda Azov yurishlarida, 1700 – 1721 yillarda armiyani boshqargan, Noteburgni olishda (1702), Lesnaya daryosi (1708 va Poltava jangi (1709) va qo’shinlarga qo’mondon bo’lgan. Flot va muntazam armiya tuzishga rahbarlik qilgan. Mutloq hokimiyat tizimining yirik mafkurachisi sifatida dvoryanlarning iqtisodiy ahvolini yaxshilash va siyosiy mavqeini mustahkamlashga yordam bergan. Pyotr I tashabbusi bilan bir qancha o’quv yurtlari, FA ochilgan, diniy – slavyan alifbosi o’rniga grajdan alifbosi qabul qilingan va hokozolar. Pyotr I islohotlari moddiy imkoniyatlar va odam kuchini qattiq ekspluatatsiya qilish, xalq ommasini ezish (jon solig’i va boshqalar) hisobiga o’tkazilganki, natijada bunga qarshi qo’zg’olonlar (Streleslar, 1698; Avstraxon, 1705 – 1706; Bulavin, 1707 – 1709) bo’lib hukumat tomonidan ayovsiz bostirilgan.

Ma'lumot: O'zbekiston milliy ensiklopediyasi. Toshkent. 2004.