
O`zbekiston xalq artisti Nazira
Aliyeva 1912 yilning 31 dekabrida Toshkent maxallalaridan birida
ziyoli, o`sha kezlari
ta'minot bo`yicha mutasaddi rahbar Nasriddin Hakimbekov oilasida
orziqib
kutilgan farzand dunyoga keldi. Unga Nazira deb ism qo`yishdi, ammo qizaloq besh yoshga to`lganida onasidan judo bo`ldi va xolasi
Ultoyxon (Oyiba) qo`lida tarbiyalanadi. Eski maktabda
o`qib yurgan kezlariyoq Sharq adabiyoti vakillarining asarlarini mehr bilan sevib o`qidi. Sayor
truppalarning tomoshalarini ko`rib, san'atga havasi ortdi. Klub va madaniyat uylari qoshidagi teatrlarda
kichik-kichik rollar ijro etib, mahorati oshdi. 1924 yili
birinchi o`zbek «Namuna» teatr truppasi respublikadagi yarim professional va havaskor
jamoalarning iste'dodli yoshlarini izlab
topib, Moskvadagi maorif uyi qoshidagi o`zbek teatr studiyasiga va Bokudagi Mirza Fatali
Oxundov nomli teatr texnikumiga o`qishga yubordi. Ozarbayjonda A.Tuganov va V.
Sladkopevsev kabi ustozlardan to`rt yil tahsil olib, o`zbek san'atining yetuk darg`alari safidan o`rin olgan hamyurtlarimiz-Sayfiqori Olimov, Xalima Nosirova, Zuhur Qobulov, Qudrat Xo`jayev va
Xolida Xo`jayevalar orasida 15 yoshli
Naziraxon Hakimbekova
ham bor edi.
Texnikumda olgan bilimlarini yanada
mustaxkamlash maqsadida
Nazirahon 1934 yili Moskva
Davlat teatr san'ati institutini ham bitirdi. Ta'til paytlari Toshkentga kelib,
“Kolizey” musiqali
teatrida rejissyor Muzaffar Muhamedov va aktyor Boborahim Mirzayevlardan saboq olib,
“Farxod va Shirin”da
Shirin, “Arshin mololan”da Osiyo va
“Gulsara”da Oysara rollarini ijro etdi. Xamza teatri jamoasining taklifiga ko`ra, Toshkentga yana
qaytib, 1941-1948
yillari “Rustam”da Qimmat,
“Otello”da Dezdemona, “Xolisxon”da Xolisxon, “Boy ila xizmatchi” da Jamila,
kabi turli harakterdagi betakror
obrazlarni yaratib, o`z mahoratini
namoyish etdi. Shu yillari
Aleksandr Ostrovskiyning “Sepsiz qiz”, Uyg`un va Izzat
Sultonning “Alisher Navoiy” va Boris Lavrenyovning “Dengizdagilar sharafiga”
asarlarini saxnalashtirdi.
Ijodiy faoliyati davomida Nabi G`aniyevning “O`lim qudug`i” (1934 y.), Komil
Yormatovning “Uyqusiz
yo`llar” Shuhrat Abbosovning “Mahallada duv-duv gap” (1960 y.), Qamara Kamolovaning “Achchiq danak” (1976 y.) kabi bir
necha kino asarlarida hamda o`zbek tiliga dublyaj qilingan qator filmlarda
turli obrazlarni ijro etdi. Sinchkov aktrisa o`quv yurtlarida olgan
bilimlarini ijodiy faoliyatiga
tatbiq qilishga urindi. Ozar va o`zbek teatr san'atini
solishtirib, ozarbayjoncha ko`tarinki
pafosli ijrodan o`zbekcha, real, jonli, badiiy nutq uslubiyatiga
asoslangan maktab ustuvorligini tushunib
yetdi. Mannon Majidov va Yetim (Fozil)
Bobojonov kabi ustozlarning pand-nasixat va ko`rsatmalariga rioya qilib, ixlos bilan
ularga ergashdi. Ayniqsa, Mannon uyg`urning so`z ustida ishlash uslubiyatini
va o `zbek tilidagi
unlilar qonuniyatning amalda tatbiq etilishi bilan har
bir tovushning burro, ravon
eshitilishiga, aniq
maqsadga yo`naltirilishiga suhbatdoshning fikrini
harakatga keltirishga, hissiy ta'sir kuchiga
ega bo`lishiga erishish mumkinligini anglab yetdi. O`z aktyorlik
ijodida mazkur uslubga
amal qilgan Nazira Aliyeva rejissyorlik
faoliyatida ham
aktyorlardan shu me'yorlarni qat'iy talab qildi. Ushbu talabga, misol uchun, Abror Hidoyatov ijrosidagi Otello, Shukur Burhonovning shoh Edip
va Olim Xo`jayev yaratgan Alisher
Navoiy obrazlari to`la javob bera oladi.