SHAXSIY KABINETGA KIRISH
.
ARXIV
Iyun 2023
YaDuSeChPaJuSh
    13
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 
Dunyoga mashhur shaxmatchi Aleksandr Alyoxin tavallud topgan kun
1892-10-31

Uning ismi Aleksandr ekanligini ko’pchilik unutib ham qo’yishgan. Chunki u Alyoxin bo’lib dunyoga tanilgan. Alyoxin Moskvada 1892 yilning 31 oktyabrida dunyoga keldi. Aleksandr yetti yoshga to’lganda onasi yordamida shaxmat yurishlarini o’rganadi. 12 yoshida u aql o’yini bilan jiddiy shug’ullana boshlaydi. Akasi Aleksey ikkalasi yozishmalar orqali shaxmat o’yinida faol ishtirok etadi. 1905 yili “Shaxmatnoe obozrenie” jurnali yozishmalar orqali shaxmat turniri o’tkazadi. Unda Alyoxin g’alaba qozonadi. Oradan uch yil o’tgach, ya’ni 1908 yili Moskva shahri chempion bo’ladi. O’sha yili u birinchi marta xalqaro turnirda, Germaniyaning Dyusseldorf shahrida o’tgan musobaqada qatnashib, 4-5 o’rinni egallaydi. Alyoxin o’tkir xotira egasi edi. 1914 yili u huquqshunoslik bilim yurtini tugatib, Adliya vazirligida ish boshlaydi. Shu yili Peterburgda nufuzli shaxmat turniri o’tkaziladi. Unda Alyoxin jahon chempioni Lasker va yana bir mashhur shaxmatchi Kapablankadan so’ng uchinchi o’rinni egallaydi. Aleksandr 1919-1920 yillarda Kominternda ishlab yurgan shveytsariyalik jurnalist Anna-Liza bilan tanishadi va unga uylanadi. Alyoxinning yagona farzandi Aleksandr hozirda Shveytsariyada yashaydi. U 1992 yili Moskvaga otasining 100 yilligiga bag’ishlab o’tkazilgan turnirga kelgan edi. Alyoxin Yevropada o’tgan qator turnirlarda muvaffaqiyatli ishtirok etdi. 1922 yili Londondagi musobaqada ikkinchi o’rinni oldi. 1924 yili uning “Mening eng yaxshi partiyalarim” kitobi bosilib chiqdi. Oradan bir yil o’tib, u Sarbonna universitetida doktorlik dissertatsiyasini himoya qildi. 1927 yili quvonchli xabar tarqaldi. Argentina hukumati shaxmat bo’yicha jahon chempionati o’tkazish uchun kerakli mablag’ni ajratadigan bo’ldi. Albatta Kapablanka va Alyoxin o’rtasida o’tadigan bu musobaqa dunyoning barcha burchagida katta qiziqish uyg’otdi. Ularning nazarida Kapablanka “fikrlovchi mashina”, “Odam qiyofasidagi shaxmat avtomati” edi. Alyoxin turnirga uzoq tayyorgarlik ko’rdi. Kapablankaning avvalgi partiyalarini o’rgandi, tahlil qildi. Uning ojiz tomonlarini topishga urindi. U ilgari Kapablankani biror marta ham yutolmagan edi. Shuning uchun qalbida biroz qo’rqinch paydo bo’lgani ham rost. Chempionat kutilganidek 1927 yili bo’lib o’tdi. U olti g’alabagacha davom etishi kerak edi. 33 partiyadan so’ng hisob 5:3 hisobida Alyoxin foydasiga hal bo’lib turgandi. 34 partiyada da’vogarning ikki piyodasi ortiqcha holda kechiktirildi. Kapablanka ertasi kuni o’yinni davom ettirishga kelmadi, o’rniga partiyani yutqazgani to’g’risida xat yozdi va Alyoxinni g’alaba bilan tabrikladi. Shunday qilib rus shaxmatchisi jahon chempioni bo’ldi. Alyoxin jahon chempionligiga da’vogarlar bilan o’ynamasada, o’zining kuchliligini bir necha xalqaro turnirlarda isbotladi. U raqiblarini to’rt-besh ochko ortda qoldirib ketdi. 1929 yili esa jahon chempionligi uchun o’tgan navbatdagi musobaqada Yefim Bogolyubovni (11ta g’alaba, 5 ta mag’lubiyat va 9 ta durang) yengib ikkinchi marta chempionlikni saqlab qoldi.

 Ma’lumot: Mashhurlarning baxti va fojiasi. “O’zbekiston”. T.2014.


Sayt “OPEN WEB” tomonidan tayyorlangan