Бугун айтиш мумкинки, агар кимдир таржимаи ҳол ёзяпти, демак, уларни кимдир ўқияпти ва бугун xудди ўша кун, қачон севимли ёзувчининг ёки артистнинг биографиясини қайтадан ўқиш мумкин. Вақт топиб ўз автобиографиямизни ёза бошлаймиз. Нимага xудди бугун? Чунки 16 майда биографлар куни (Biographers Day) нишонланади. Бугун билармонлар ва қизиқувчи одамлар (Самуел Жонсон, 1709-1784 ) ơзининг биографи (Жамес Босвелл, 1740-1795) билан биринчи учрашуви йиллигини нишонлайдилар. Улар 1763 йилда Лондоннинг китоб дўконларининг бирида учрашдилар, учрашув ва уларнинг орасида ўрнатилган муносабатлар натижасида 1791 йилда икки томлик "Самуел Жонсон ҳаёти" китоби чоп этилди. Маълумки, англиялик Самуел Жонсон ёки доктор Джонсон уни кўпроқ шундай аташган, атоқли танқидчи, тилшунос ва 18 аср иккинчи ярми шоири эди. Унинг энг машҳур меҳнати "инглиз тилининг изоҳли луғати" (Dictionary of the English Language) бўлиб, Джонсон унинг устида 9 йил ишлади. Жеймс Босвеллнинг машҳур биографлардан биридир. Шотландиялик ёзувчи ва мемуарчи Джеймс Босвелл, Джонсон билан учрашгандан кейин кўп йиллар давомида у билан суҳбатлашиш, унинг ақлга тўғри келмайдиган ўткир мулоҳазаларини ва танбеҳларини ёзиб бориш шарафига эга бўлди. "Самуел Джонсон ҳаёти" кўплаб адабий танқидчилар фикрига кўра, инглиз тилда ёзилган буюк таржимаи ҳол, ушбу кунда ҳам оммабоп ва ўқиладиган китоб. Биограф қадимги грек иккита сўзидан олинган — ҳаёт ва ёзяпман. Бошқа сўзлар билан айтганда, биография деб одамнинг бошқа одам ёки бир неча одамлар томонидан яратилган таржимаи ҳолини атайдилар. Кўпчилик ҳолларда бирор одам ҳақида билмоқчи бўлсак таржимаи ҳол маълумотларнинг энг биринчи манбаи бўлади. Биографларнинг икир-чиқир ва тинимсиз меҳнати туфайли қадимги замонлар буюк инсонлари ҳақида, ўша даврлар ҳулқ-атворлари ва урф-одатлари тўғрисидаги маълумотлар бизннинг кунларга қадар этиб келди. Қадимги грек файласуфи Плутарxни биринчи биограф деб аташ мумкин. Пушкиннинг биринчи нашрчиси ва биографи — П. В. Анненков, Л. Н. Толстойнинг — П. И. Биреков исмлари маълум. Афсуски, кўплаб атоқли биографлар исмлари унитилган, лекин улар қолдирган таржимаи ҳоллар ҳар қандай мамлакат учун доимо қимматли адабий мерос бўлади ва тадқиқотлар учун туганмас манбъа бўлади ва бугунги байрам - кўпинча сояда қоладиганлар xизматини эслаб нишонлашга сабаб бўлади.