1895 йилда Швед иҳтирочи ва фабрика эгаси Алъферд Нобель ўлими олдидан васият қилиб, фойда келтирадиган тадқиқотлар учун мукофат жамғармасини ташкил қилишни буюрган.Васиятномига биноан кўрсатилган фойзлар бешта тенг бўлакга бўлинади ва улар физика, химия, физиология ва медицина соҳасидаги шунингдек, адабиёт ҳамда инсоният тинчлиги йўлидаги кашфиётлар учун берилиши кўзда тутилган. (Дунё бўйича Нобель мукофати) 1900 йилда Нобель мукофати берадиган Нобель комитети ташкил қилинган. 1901 йил 10 декабрда биринчи маротиба Нобелъ мукофатини жорий қилиш Нобель вафот этган кунинг 5 йиллигида тайн этилган. Ананага муофиқ, ҳозиргача Нобелъ мукофатини Осло шаҳрида Норвегия қироли ва унинг оила аъзолари иштирокида норвегия Нобелъ мукофати камитети раиси тақдим қилади. Лауретга диплом, медалъ ва пул мукофатига чек берилди. Дунё мукофатини айрим шаҳслар ёки расмий жамоат ташкилотлари ҳам олишда ҳам мумкин. Мукофат топширилган кун стокголм ратумада Нобель зиёфатибанкет уюштирилди. Унда Швеция қироли ва қироличаси иштирок этади. Швеция давлат раҳбари ҳам ташриф буюрадилар. Таниқли олимлар ва жамоат арбоблари ҳам ҳозир бўладилар.     Нобелъ мукофатига кўп йиллар давомида Алъберт Энштейн, Лев Ландау, Пётр Копица, Мария Кюри, Илъя Мечников, Иван Повлов, Генрик Сенкевич, Иосиф Бродский, Борис Пастернлк, Александр Солженчцин, Иван Бунин, Тереза она, Теодор Рузвелът, Фритоф Нансен, Михаил Горбачев, Нелъсон Мандела ва бошқалар.